ATSETILEN SPIRTLARI MURAKKAB EFIRLARI SINTEZI

##plugins.themes.bootstrap3.article.main##

Otamuxamedova Go‘zal Qamariddinovna
Ziyadullayev Odiljon Egamberdiyevich
Buriyev Forxod Xabibullayevich
Ablakulov Lochinbek Quchqorovich
Boytemirov Otabek Eshmuradovich

Annotatsiya

Ushbu ishda ilk bor ayrim aromatik atsetilen spirtlarini alifatik (to‘yingan va to‘yinmagan) va aromatik karbon kislotalar bilan eterifikatsiya reaksiyalari o‘rganilgan. Jarayon benzol eritmasida konsentrlangan H2SO4 katalizatori ishtirokida olib borilgan va yuqori biologik faollikka ega bo‘lgan murakkab efirlar sintez qilingan. Reaksiyaning borishi va mahsulot unumiga tanlangan spirt va kislotalar molekulasining tuzilishi, tabiati, va kimyoviy faolligi ta’siri tahlil qilingan. Eterifikatsiya jarayonini boshqarish va nazorat qilishning eng muqobil sharoitlari topilgan hamda reaksiya mexanizmlari taklif etilgan. Sintez qilingan murakkab efirlar identifikatsiyalangan, ularning xususiy konstantalari, tuzilishi, tozaligi va tarkibi zamonaviy fizik-kimyoviy usullar yordamida isbotlangan.

##plugins.themes.bootstrap3.article.details##

Bo‘lim
Kimyo
Mualliflar biografiyasi

Otamuxamedova Go‘zal Qamariddinovna, Chirchiq davlat pedagogika universiteti

Chirchiq davlat pedagogika universiteti, ilmiy tadqiqot, innovatsiyalar va ilmiy pedagogik kadrlar tayyorlash bo‘limi boshlig‘i, kimyo fanlari falsafa doktori (PhD).

Ziyadullayev Odiljon Egamberdiyevich, Chirchiq davlat pedagogika universiteti

Chirchiq davlat pedagogika universiteti, ilmiy ishlar va innovatsiyalar bo‘yicha prorektori, kimyo fanlari doktori, professor

Buriyev Forxod Xabibullayevich, Chirchiq davlat pedagogika universiteti

Chirchiq davlat pedagogika universiteti, Fizika va kimyo fakulteti dekan muovini.

Ablakulov Lochinbek Quchqorovich, Chirchiq davlat pedagogika universiteti

Chirchiq davlat pedagogika universiteti, Fizika va kimyo fakulteti, Kimyo kafedrasi tayanch doktoranti.

Boytemirov Otabek Eshmuradovich, Chirchiq davlat pedagogika universiteti

Chirchiq davlat pedagogika universiteti, Fizika va kimyo fakulteti, Kimyo kafedrasi mustaqil izlanuvchisi.

Foydalaniladigan adabiyotlar

Tsuji, H., Kawatsura, M. Transition‐Metal‐Catalyzed Propargylic Substitution of Propargylic Alcohol Derivatives Bearing an Internal Alkyne Group //Asian Journal of Organic Chemistry, 2020, Volume 9, Issue 12, pp. 1924-1941.

Noelia Velasco, Anisley Suárez, Fernando Martínez-Lara, Manuel Angel Fernández-Rodríguez, Roberto Sanz and Samuel Suárez-Pantiga From Propargylic Alcohols to Substituted Thiochromenes:gemDisubstituent Effect in Intramolecular Alkyne Iodo/hydroarylation // Journal of Organic Chemistry, 2021, Volume 86, pp. 7078-7091.

Hongwei Qian, Dayun Huang, Yicheng Bi, Guobing Yan. 2-Propargyl Alcohols in Organic Synthesis // Advanced Synthesis and Catalysis, 2019, Volume 361, Issue 14, pp. 3240-3280.

Roy, R., Saha, S. Scope and advances in the catalytic propargylic substitution reaction // RSC Advances, 2018, Volume 8, Issue 54, pp. 31129-31193.

Xian-Rong Song, Ruchun Yang, Qiang Xiao Recent Advances in the Synthesis of Heterocyclics via Cascade Cyclization of Propargylic Alcohols // Advanced Synthesis and Catalysis, 2020, Volume 363, Issue 4 pp. 852-876.

S.Puri. Oxygen as a Heteroatom in Propargylic Alcohols: Reactivity, Selectivity, and Applications // Chemistry Select, 2020, Volume 5, Issue 31, pp. 9866-9877.

Nishibayashi Y. Transition-Metal-Catalyzed Enantioselective Propargylic Substitution Reactions of Propargylic Alcohol Derivatives with Nucleophiles // Synthesis, 2012, Volume 44, pp. 489-503.

Alkhaleeli, D.F., Baum, K.J., Rabus, J.M., Bauer, E.B. Etherification reactions of propargylic alcohols catalyzed by a cationic ruthenium allenylidene complex // Catalysis Communications, 2014, Volume 47, pp. 45-48.

Sekiguchi, S., Akagi, M., Naito, J., Yamamoto, Y., Taji, H., Kuwahara, S., Harada, N. Synthesis of Enantiopure Aliphatic Acetylene Alcohols and Determination of Their Absolute Configurations by1H NMR Anisotropy and/or X-ray Crystallography // European Journal of Organic Chemistry, 2008, Volume 13, pp. 2313-2324.

M.G.Veliev, O.A.Sadygov, N.A.Mamedova, S.A.Mustafaev Esterification of Petroleum Naphthenic Acids with Acetylenic Alcohols // Petroleum Chemistry, 2009, Volume 49, No. 3, pp. 229-234.

Содиков М.К., Хужаназарова С.Р., Тургунов Э. Синтез простых и сложных эфиров ацетиленовых спиртов // Universum: химия и биология, 2021. №7(85), С. 85-90.

Shaibakova, M.G., Titova, I.G., Ibragimov, A.G. Aminomethylation of acetylene alcohols and their esters with gem-diamines catalyzed by complexes of d-transition and rare-earth metals // Russian Journal Organic Chemistry, 2011, №47, рр. 161-167.

S.B.Samatov, S.S.Abduraxmanova, O.E.Ziyadullayev, A.Ikramov, L.K.Ablakulov. Ayrim karbon kislotalar va aromatik atsеtilеn spirtlarining etеrifikatsiya rеaksiyasi // Qo‘qon davlat pedagogika instituti ilmiy xabarnomasi, 2022, 26-33 б.

Ziyadullaev O.Е., Yusupova L.A. Aromatik asetilen spirtlarining to‘yinmagan karbon kislotalar bilan eterifikatsiya reaksiyasi // Kimyo va kimyo texnologiyasi, 2013, № 2. 26-30 б.

Дахнави Э.М., Елеманова Г.Г., Черкунов Э.В. Этерификация спиртов карбоновыми кислотами. Казань.: Технолог, 2008. C. 128.

Валиев М.Г., Садыков Н.А., Мамедова Н.А., Мустафаев С.А. Этирификация ацетиленовые спиртами нефтяных нафтеновых кислот // Нефтехимия, 2009, Т.49, №10, С. 247-252.

Ushbu muallif(lar)ning maqolalari, eng ko‘p o‘qilgan