TANGACHAQANOTLI HASHAROTLARNI QISHLOQ XO‘JALIK EKINLARINI BIOZARARLASHDAGI ISHTIROKI VA UNING IQTISODIY OQIBATLARI

##plugins.themes.bootstrap3.article.main##

Shermatov Malikjon Raxmatjonovich

Annotatsiya

Maqolada zararkunanda tangachaqanotli hasharotlarni zarar keltirish xususiyatlari va darajalari, qishloq xo‘jalik ekinlari hosilining sifati va salmog‘iga ta’siri hamda uning iqtisodiy oqibatlari yoritib berilgan. Tadqiqot natijalari asosida Farg‘ona vodiysi agroekotizimlarida tarqalgan jami 158 tur tangachaqanotli hasharotlarning 34 tasi asosiy zararkunanda turlar ekanligi aniqlangan. Mazkur turlarning zarar yetkazish darajasi 3 ta guruh (fakultativ xavfli zararkunandalar, xavfli zararkunandalar, o‘ta xavfli zararkunandalar) bo‘yicha izohlab berilgan. Mazkur turlarning zarar yetkazish darajasi 3 ta guruh bo‘yicha izohlab berildi. Xususan, dominant turlarning 21 tasi (61,8%)ni qulay sharoit vujudga kelishi bilan jiddiy zarar yetkazuvchi – fakultativ xavfli zararkunandalar tashkil etadi. 9 ta (26,5%) tur jiddiy zarar yetkazuvchi xavfli, 4 ta (11,8%) tur esa, karantin ro‘yxatiga olingan o‘ta xavfli zararkunandalar sirasiga kiradi. Shuningdek, asosiy turlarning zarar keltirish xususiyatlari va darajalari yoritib berilgan.

##plugins.themes.bootstrap3.article.details##

Bo‘lim
Biologiya
muallifning biografiyasi

Shermatov Malikjon Raxmatjonovich, Fergana State University

Farg‘ona davlat universiteti, b.f.n., dotsent

Foydalaniladigan adabiyotlar

Барма А.Ю. Шелкопрядообразные чешуекрылые верхнего и среднего приамурья: Автореф. дис... канд. биол. наук. – Владивосток, 2015. - 22 с.

Голуб В.Б., Цуриков М.Н., Прокин А.А. Коллекции насекомых: сбор, обработка и хранение материала. –М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. –339 с.

Тыкач Я. Маленький атлас бабочек. Перевод с чешского. Государственное Педагогическое Издательство. – Прага, 1959. - 97с.

Хўжаев Ш.Т. Ўсимликларни зараркунандалардан уйғунлашган ҳимоя қилиш, ҳамда агротоксикология асослари. – Тошкент, 2014. - 540 б.

Шаповалов М.И. Энтомологическая коллекция: Учебное пособие. –Майкоп: изд-во АГУ, 2021. – 52 с.

Шерматов М., Бахтиёрова М. Маккажўхори парвонаси (Ostrinia (Pyrausta) Nubilalis Hb.)нинг биологияси ва экологик хусусиятлари // Фарғона водийси биологик хилма-хиллиги: Долзарб муаммолар ва уларнинг ечими. Республика илмий-амалий анжумани материаллари тўплами. –Андижон, 2015. –Б. 189-190.

Шерматов М.Р. Огневкообразные чешуекрылые (Lepidoptera: Pyraloidea) в агроэкосистемах Ферганской долины (Узбекистан) //Научное обозрение. Биологические науки. – 2023. – С. 35-40.

Шерматов М.Р. Особенности распространения тутовой огневки (Glyphodes pyloalis Walker) в условиях глобального изменения климата // Научное обозрение. Биологические науки, 2023. № 4. – С. 17-24.

Шерматов М.Р. Тут парвонаси (Glyphodes pyloalis Walker)нинг Фарғона водийсида тарқалиши, биологияси ва экологик хусусиятлари: Биол. фан. номз. …дисс. –Тошкент, 2010. - 120 б.

Шерматов М.Р., Содиқова М.Б. Анжир парвонаси (Lepidoptera Choreutidae)нинг биологияси // Ўзбекистон аграр фани хабарномаси. – Тошкент, 2019. -№2 (76). –Б. 72-75.

Юсупов. А.Х. Мевали боғлар тангачақанотлилари (Insecta, Lepidoptera) биоэкологияси ва уларнинг сонини бошқариш: Қ/х. фан. докт. …дисс. автореф. –Тошкент, 2016. - 73 б.

Muhammedov M., Shermatov M. Kungaboqar parvonasi (Homoeosoma nebulella Denis & Schiffermüller, 1775) ning morfologik tavsifi // Namangan davlat universiteti Ilmiy axborotnomasi, 2022 (11). –B. 60-66.

Shermatov M. R. Farg ‘ona vodiysi tangachaqanotli hasharotlar (Lepidoptera) faunasining agroekotizimlarda taqsimlanish xususiyatlari //Academic research in educational sciences. – 2022. – Т. 3. – №. 3. – С. 566-576.

Shermatov M.R. Mythimna unipunctaning rivojlanishi hamda morfologik xususiyatlariga ozuqa o‘simligining ta’siri // FarDU. Ilmiy xabarlar - Научный вестник. ФерГУ. 2023. № 5. –B. 64-73.

Shermatov M.R. Tangachaqanotli hasharotlar (Insecta: Lepidoptera) arealining kengayib borishida muhit omillarining ahamiyati // FarDU. Ilmiy xabarlar, 2023. №4. –B. 68-74.

Zokirov I.I. Markaziy Farg‘onaning sabzavot-poliz ekinlari hasharotlari faunasi va ekologiyasi: Biol. fan. dokt. (DSc) diss.. – Toshkent, 2019. - 313 b.

Ushbu muallif(lar)ning maqolalari, eng ko‘p o‘qilgan