TANGACHAQANOTLI HASHAROTLAR (INSECTA: LEPIDOPTERA)AREALINING KENGAYIB BORISHIDA MUHIT OMILLARINING AHAMIYATI

##plugins.themes.bootstrap3.article.main##

Shermatov Malikjon Raxmatjonovich

Annotatsiya

Maqolada tangachaqanotli hasharotlarning tarqalishida antropogen, shamol, ozuqa o‘simligi hamda harorat omillarining o‘rni tahlil etilgan. Tut parvonasining Farg‘ona vodiysi bo‘ylab tarqalishida inson faoliyati hamda shamol alohida ahamiyatga ega bo‘lgan. 1997-2001 yillar davomida tut parvonasinining yillik o‘rtacha tarqalish tezligi Farg‘ona vodiysining sharqiy hududlariga tomon 25,4 km ni tashkil etgan bo‘lsa, shimolga tomon bu ko‘rsatkich 14,6 km, janubiy sarhadlarga tomon esa 7,8 km ga teng bo‘lgan. Sharq mevaxo‘rining kapalaklari tuxum qo‘yish davrida mevali bog‘ hududi bo‘ylab 200-300 metrgacha masofaga uchib borishi mumkin. Shuningdek, shamol esgan vaqtda uning yo‘nalishi bo‘ylab bir kechada 2-5 km ga qadar tarqaladi.

##plugins.themes.bootstrap3.article.details##

Bo‘lim
Biologiya
muallifning biografiyasi

Shermatov Malikjon Raxmatjonovich, Fergana Stete University

Farg‘ona davlat universiteti doktoranti, b.f.n., dotsent

Foydalaniladigan adabiyotlar

Ahmedov M.H., Shermatov M.R. Farg‘ona vodiysida tut parvonasining (Lepidoptera, Pyralidae) tarqalishi va biologiyasiga oid ma’lumotlar // FarDU. Ilmiy xabarlar (Ilova to‘plam). Farg‘ona, 2001. B. 41-42.

Бигон М., Харпер Дж., Таунсенд К. Экология. Особи, популяции и сообщества. - М.: Мир. 1989. Т.1-2. - 667 с.

Zokirov I.I. Markaziy Farg‘onaning sabzavot-poliz ekinlari hasharotlari faunasi va ekologiyasi: Biol. fan. dokt. (DSc) diss.. – Toshkent, 2019. - 313 b.

Sulaymonov B.A., G‘ozibekov A.S. O‘rmon biotsenozida tarqalgan Eribidae oilasi vakillarining entomofaglari hamda ularning uchrash darajalari // Agrokimyo himoya va o‘simliklar karantini. –Toshkent, 2020. -№4. – B. 17-18.

Shermatov M.R. Tut parvonasi (Glyphodes pyloalis Walker)ning Farg‘ona vodiysida tarqalishi, biologiyasi va ekologik xususiyatlari: Biol. fan. nomz. …diss. –Toshkent, 2010. - 120 b.

Shermatov M.R. Tut parvonasi arealining kengayib borishida muhit omillarining ahamiyati // FarDU. Ilmiy xabarlar. Farg‘ona, 2008. 3-son. B. 22-25.

Shermatov M.R., Botirov E.A. G‘arbiy Farg‘ona hududida Sharq mevaxo‘ri (Grapholitha molesta Busck.) va o‘rik tunlami (Calymnia Subtilis Stgr.) ning biologiyasiga oid ma’lumotlar // Xorazm Ma’mun akademiyasi axborotnomasi. – Xiva, 2021. 5- son. B. 108-113.

Шерматов М.Р. Распространение и зона вредоносности тутовой огнёвки (Lepidoptera, Pyralidae, Pyraustinae) в Ферганской долине // Узбекский биологический журнал. Ташкент, 2014. №6. С. 36-39.

Bretherton R.F. Lepidoptera immigration to the British Istes. 1969 to 1977 // Proc. Trans. British Entomol. Nat. Hist. Soc. 1982. V. 15. P. 98-110.

Gadgil M. Dispersal: population cosequendes and evolution, Ecology, 52. 1971. pp. 253-261.

Johnson C.G. Migration and dispersal of insects by flight. Methuen and Co Lmt., London, 1969. – 763 p.

Koch M. Wanderwege und Durchgangsstra Ben von Wanderfallern // Entomol. Abhandl. Slaatl. Museum Tierkunde Dresden. 1964-1965a. Bd 32. P. 27-31.

Koch M. Falterwanderungen, eine Folge von vitamin E – Mangel // Mitt. Entomol. Ges. Basel. 1965b. 15, N 5. P. 77-79.

Lin Chang-Shan. A model for seasonal long-distance migration of the oriental Armyworm // Acta Phytophylacica Sinica, 1964. V. 3, pr. P. 93-100.

Parker G.A. Evolutionary stable strategies. In: Behavioral Ecology: An Avolutionary Approach, 2nd edn., J.R.Krebs and N.B. Davies eds., Blackwell Scientific publications, Oxford, 1984. P. 30-61.