MUHOFAZA ETILADIGAN TABIIY HUDUDLAR TIZIMINING REPREZENTATIVLIGI VA SAMARADORLIGINI BAHOLASH USULLARI
##plugins.themes.bootstrap3.article.main##
Annotatsiya
Ushbu maqolada muhofaza etiladigan tabiiy hududlarni tabiatni muhofaza qilishdagi samaradorligini baholash usullari ko‘rib chiqilgan. Tabiatni muhofaza qilishning hududiy tizimining samaradorligini ta'minlashda, mavjud muhofaza etiladigan tabiiy hududlar tizimining holatini baholash bo‘yicha kompleks tadqiqotlar olib borish zarur. Muhofaza etiladigan tabiiy hududlar tizimida landshaft xilma-xilligini qamrab darajasini baholashda landshaft reprezentativligining umumiy indeksinidan (LRI) foydalanamiz. Mazkur yondashuvda landshaftlarning ekologik holati, ularning hududning umumiy maydonidagi ulushi, muhofaza etiladigan tabiiy hududlar tizimidagi ulushi, noyoblik darajasi, muhofaza etiladigan tabiiy hududlarni tashkil etish boʻyicha tavsiya etilgan minimal ulushi kabi koʻrsatkichlar hisobga olinadi. Bunday baholash muhofaza etiladigan tabiiy hududlar tizimining reprezentativligini mintaqaviy darajasini yaratishda muhim hisoblanadi.
##plugins.themes.bootstrap3.article.details##
Tsya robota litsenzuetsya vydpovídno do Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 xalqaro litsenziyasi.
Foydalaniladigan adabiyotlar
UNEP, 2021. World met target for protected area coverage on land, but quality must improve, viewed 4 August 2021. https://www.unep.org/news-and-stories/press-r elease/world-met-target-protected-area-coverage-land-quality-must-improve.
UNEP-WCMC, IUCN, 2021. Protected Planet Report 2020, United Nations Environment Programme World Conservation Monitoring Centre & International Union for Conservation of Nature and Natural Resources, Cambridge, UK. Gland, Switzerland.
Стишов М.С., Дадли Н. Охраняемые природные территории Российской Федерации и их категории. –М.: Всемирный фонд дикой природы (WWF). 2018. -248 с.
Haojie Chen, Tong Zhang, Robert Costanza, Ida Kubiszewski. Review of the approaches for assessing protected areas’ effectiveness. Environmental Impact Assessment Review 98 (2023) 106929. pp. 1–11.
Sustainable Development Indicators. Departament for Environmen Food andRural Affairs (Defra). 2013. – 100 p.
Olson D.M. Terrestrial ecoregions of the world: a new map of life on Earth /D.M.Olson, E.Dinerstein, E.D.Wikramanayake [et al.] // Bioscience. 2001. Vol.51, № 11. -P. 933-938.
Аитов И.С. Геоэкологический анализ для регионального планирования и системной экспертизы территории (на примере Нижневартовского региона): Дисс. … канд. геогр. наук / – Нижневартовск, 2006. –179 с.
Forman R. T. T. Landscape ecology / R. T. T. Forman, M. Gordon. – N.Y. : John Wiley Sous, 1986. – 332 p.
Abdugʻaniyev O.I. Muhofaza etiladigan tabiiy hududlar tizimini takomillashtirish va ulardan foydalanishning geoekologik asoslari (Farg’ona vodiysi misolida). Monorafiya. Fargʻona, 2024-y. 296 b.
Чернова, О.В. Оценка репрезентативности сети особо охраняемых природных территорий России с точки зрения сохранения разнообразия естественных почв [Электронный ресурс] / О.В.Чернова // Электронное научное издание Альманах Пространство и Время. –2016. – Т. 11.
Соколов А.С. Количественная оценка ландшафтной репрезентативности охраняемых природных территорий регионов // Псковский регионологический журнал. – 2021. – Том 17. –№4 . –2021. –C. 123-137.
Рекомендации по расширению системы охраняемых природных территорий в Узбекистане / Отв. ред. А.Т.Исматов; Программа развития ООН в Узбекистане, Министерство сельского и водного хозяйства, Главное управление лесного хозяйства, ГЭФ. - Ташкент: Baktria press, 2013. - 256 с.
Токарчук С.М. Геоэкологическая оценка природоохранного потенциала административных районов Беларуси (как один из методов оценки репрезентативности сети особо охраняемых природных территорий) // Псковский регионологический журнал. – 2016. No 3 (27). -С. 31-45.
Theobald, D. M., Keeley, A. T. H., Laur, A., & Tabor, G. (2022). A simple and practical measure of the connectivity of protected area networks: The ProNet metric. Conservation Science and Practice, 4(11), e12823.
https://doi.org/10.1111/csp2.12823.
Xinyue Fan, Weihua Xu, Zhenhua Zang, Zhiyun Ouyang. Representativeness of China’s Protected Areas in Conserving Its Diverse Terrestrial Ecosystems. Ecosyst Health Sustain. 2023;9:0029.DOI: 10.34133/ehs.0029.
Geldmann J. Evaluating the effectiveness of protected areas for maintaining biodiversity, securing habitats, and reducing threats. PhD thesis. Copenhagen, Denmark, August 2013. P. 179.
Graeme S. Cumming, Craig R. Allen. Protected areas as social-ecological systems: perspectives from resilience and social-ecological systems theory. Ecological Applications, 27(6), 2017, pp. 1709–1717.
Miklós L. et al., Ecological Networks and Territorial Systems of Ecological Stability. © Springer International Publishing AG, part of Springer Nature, 2019. P. 152. https://doi.org/10.1007/978-3-319-94018-2.