GAPLARGA XOS SINTAGMATIK NOMUTANOSIBLIKNI YUZAGA KELTIRUVCHI OMILLAR
##plugins.themes.bootstrap3.article.sidebar##
##plugins.themes.bootstrap3.article.main##
Annotatsiya
Ushbu maqolada gapning shakliy va mazmuniy tuzilishi, gaplarga xos shakl va mazmun nomutanosibligini yuzaga keltiruvchi asosiy omillar, xususan paradigmаtik va sintagmаtik nomutanosiblik haqida fikr yuritiladi. Sintagmatik nomutanosiblik uyushiq va ajratilgan bo‘lakli, undalmali, kirish va kiritmali, ustama predikatsiyali gap qurilmalarida mavjudligi, bunday qurilmalarda gap tarkibining shakliy-grammatik birliklari bilan semantik birliklari miqdori muvofiq bo‘lmasligi, ma’lum propozitsiya gap orqali, oborotlar orqali, sodda gap tarkibidagi ayrim so‘zlar va grammatik shakllar orqali ifodalanib, shu sodda gapni mazmunan murakkablashtirishi, sodda gaplarga xos ortiqchalik, ko‘pincha, gap sintaktik tuzilishida asemantik shakliy lug‘aviy birliklar hisobiga vujudga kelishi, ega, kesim, to‘ldiruvchi, aniqlovchi va o‘rin ergash gapli qo‘shma gaplarda sodda gaplarda ham ifodalanishi mumkin bo‘lgan oddiy mazmun murakkab shaklda – polipredikativ qurilmalarda berilishi, lisoniy tejamlilik lisoniy ortiqchalikning zid tushunchasi bo‘lib, unda semantik butunlikning shakliy-grammatik birliklari uning ma’noviy-semantik birliklariga nisbatan kam bo‘lishi, gap semantik qurilishining ba’zi birliklari gap grammatik qurilishida moddiy qiyofaga ega bo‘lmasligi badiiy asarlardan olingan misollar asosida yoritiladi.
##plugins.themes.bootstrap3.article.details##
Tsya robota litsenzuetsya vydpovídno do Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 xalqaro litsenziyasi.
Foydalaniladigan adabiyotlar
Абузалова M.Қ. Ўзбек тилида содда гапнинг энг кичик қурилиш қолипи ва унинг нутқда воқеланиши. Филол.фанлари.номзоди...дисс.автореф. – T., 1994 (Abuzalova M.Q. The smallest construction pattern of a simple sentence in Uzbek and its occurrence in speech. Dissertation absract on doctor of philosophy (PhD). –T., 1994.)
Бердиалиев А. Эргаш гапли қўшма гап конструкцияларида семантик - сигнификатив парадигматика. – T.: Фан, 1989 (Berdialiev A. Semantic-significant paradigmatics in conjunction constructions with adverbs. – T.: Science, 1989).
Гак В.Г. Теоретическая грамматика французского языка. Синтаксис. –М.: Высш.шк., 1981 (Gak V.G. Theoretical grammar of the French language. Syntax. –M.: Secon. sch., 1981).
Качала Я. О грамматической и семантической перспективе предложения//Проблемы теории грамматического залога. –Л., 1978 (Kachala Y. On the grammatical and semantic perspective of a sentence // Problems of the theory of grammatical voice. –L., 1978).
Маҳмудов Н. Ўзбек тилидаги содда гапларда семантик – синтактик асимметрия. –Т.: “Ўқитувчи”, 1984 (Mahmudov N. Semantic-syntactic asymmetry in simple sentences in the Uzbek language. – T.: “Teacher”, 1984).
Нурмонов А. Проблемы системного исследования синтаксиса узбекского языка. – T.: Фан, 1983 (Nurmonov A. Problems of systematic research of the syntax of the Uzbek language. – T.: Science, 1983).
Раҳимов У. Ўзбек тилида гапларнинг мазмуний мураккаблашуви//Ўзбек тилшунослигининг долзарб масалалари. Анъанавий Айюб Ғуломхонлик материаллари. 2-чиқиш. –Андижон, 1995 (Rahimov U. Meaningful complexity of sentences in the Uzbek language//Current issues of Uzbek linguistics. Traditional materials of Ayyub Ghulam Khan. 2nd exit. – Andijan, 1995).
Сайфуллаева Р. Уюшган гаплар//Ўзбек тили ва адабиёти. 1988, 3-сон (Sayfullaeva R. Complex sentences//Uzbek language and literature. 1988, No. 3).