ТАҒЙИРОТИ МУНДАРИҶАВӢ ВА ШАКЛИИ ҒАЗАЛ ДАР АДАБИЁТИ ТОҶИК
##plugins.themes.bootstrap3.article.sidebar##
##plugins.themes.bootstrap3.article.main##
Annotatsiya
Шакли шеърии ғазал аз қолабҳои писандидатарини лирикаи адабиёти тоҷик мебошад, ки дар ҳама давру замон дар мадди аввал меистод. Адабиёти тоҷик шоиреро дар ёд надорад, ки ғазалсароиро тамоман тарк карда бошад. Яъне ғазал дар ҳама давру замон ҳамчун оммавитарин шакли шеърӣ боқӣ монд. Вале мундариҷаи он вобаста ба давру замонҳо ба тағйироти ҷузъӣ гирифтор шуд. Ин шакли шеърӣ, ки дар ибтидо барои тараннуми лаҳазоти ошиқона, изҳори изҳороти эҳсосоти ирфонӣ ва баёни ақоиди фалсафӣ нигаронида шуда буд, дар худ лаҳазоти сиёсиву иҷтимоӣ ва торихиро низ дар як-ду байт таҷассум намудан гирифт. Рафта-рафта ғазалҳое офарида шуданд, ки миқдори байтҳои мавзӯъҳои сиёсиву иҷтимоӣ дошта бештар гардид. Ва аз охирҳои садаи ХIХ ва ибтидои садаи ХХ сар карда мавзӯи ғазал комилан тағйир ёфт. Дар замони истиқлол ғазал роҳи тозаи инкишофро тай кард. Шоирони мисли Абдулло Субҳон, Паймон, Ҷаъфари Муҳаммад ва дигарон дар ин замина ҷустуҷӯҳои қобили мулоҳизае доштанд, ки шинохт ва арзёбии онҳо барои муайян намудани ҷойгоҳи ин жанр дар адабиёти тоҷикзабони Ӯзбекистон ёрӣ мерасонад.
##plugins.themes.bootstrap3.article.details##
Tsya robota litsenzuetsya vydpovídno do Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 xalqaro litsenziyasi.
Foydalaniladigan adabiyotlar
Абдулғанӣ Мирзоев. Рӯдакӣ ва инкишофи ғазал дар асрҳои X – XV. Дар китоби “Сездаҳ Мақола”. – Душанбе: Ирфон, 1977, саҳ. 5 – 52. (Abdulghani Mirzoev. Rudaki and the development of the ghazal in the 10th - 15th centuries. In the book "Thirteen Articles". - Dushanbe: Irfan, 1977, p. 5-52)
Сафарзода, Ҳабиб. Форсисароёни Ӯзбекистон. Теҳрон: Ал-Ҳудо, 1388 ҳ.ш. 232 саҳ.(Safarzoda, Habib. Persian singers of Uzbekistan. Tehran: Al-Huda, 1388 AH. 232 p)
А.Қамарзода ва дигарон. Адабиёт. Китоби дарсӣ барои хонандагони синфи 11–уми мактабҳои таълими умумӣ. – Т.: Ӯзбекистон, 2005, саҳ. 231.(A. Kamarzoda and others. Literature. Textbook for students of the 11th grade of general education schools. - T.: Uzbekistan, 2005, p. 231.)
Ҷаъфар Муҳаммад. Таҷаллӣ. – Т.: Доиратулмаорифи миллии Ӯзбекистон, 2008, саҳ. 33.(Jafar Muhammad. Tajalli. - T.: National Education Department of Uzbekistan, 2008, p. 33.) 5.Ҷонибек. Чароғи сухан. – Душанбе: Адиб, 2010 (Jonibek. Charog’I suxan. - Dushanbe: Adib, 2010)
Паймон. Шабоҳанг. – Т.: Шарқ, 2012, саҳ. 36(Pamon. Shabohang - T.: Sharq, 2012, p. 36)
Абӯабдуллоҳи Рӯдакӣ. Ашъор. Таҳияву тадвини матн бо муқаддима ва луғоту тавзеҳот аз Р.Ҳодизода ва Алии Муҳаммади Хуросонӣ. – Душанбе: Адиб, 2007, 416 саҳ. (Abu Abdullah Rudaki. Poems. Preparation and editing of the text with an introduction, glossary and explanations by R. Hadizoda and Ali Mohammad Khorasani. - Dushanbe: Adib, 2007, 416 pages.)
Қурбониён Р. Вазни шеъри Ҳофиз. – Ховар, № 3, 1-15 феврали соли 2013, саҳ. 10.(Qurboniyon R. The weight of Hafiz's poem. - Hovar, No. 3, February 1-15, 2013, p. 10).
Нормурод Каримзода. Авроқи дил. – Т.: Ӯзбекистон Ёзувчилар уюшмаси Адабиёт жамғармаси нашриёти, 2004.(Normurad Karimzoda. Avroqi dil. - T.: Uzbek Writers' Union Publishing House of Literature, 2004.)
Низомии Ганҷавӣ. Куллиёт: Иборат аз 5 ҷилд. Ҷилди V. – Душанбе: Ирфон, 1984, саҳ.(Ganjavi Nizomi. Summary: It consists of 5 volumes. Volume V. - Dushanbe: Irfan, 1984, p.)
Саъдиев С., Самадов А. Адабиёт. Китоби дарсӣ барои синфи 10-уми мактабҳои таҳсили ҳамагонӣ. – Т.: ХЭТН “O‘ZBEKISTON”, 2005, саҳ. 171 – 183(Saadiev S., Samadov A. Literature. Textbook for the 10th grade of general education schools. - T.: HETN "O'ZBEKISTON", 2005, p. 171-183)
АбдуллоТоҳириён, МеҳмонНарзиқулов. Ғазал ишқи ва ишқ ғазали (ЖаъфарМуҳаммад ғазалларига чизгилар). Тошкент: 2015,саҳ.112 (Abdullah Tahiriyan, Mehmon Narzikulov. Ghazal love and love ghazal (compositions to Jaafar Muhammad's ghazals). Tashkent: 2015, p. 112
Ҷ.Мирзоев. Решаҳо ва баргҳо (шеъри форсӣ-тоҷикӣ аз Ҷаъфари Рӯдакӣ то Ҷаъфари Термизӣ) Тошкент: “Янги нашр”, 2016 (J. Mirzoev. Reshaho va bargho (Persian-Tajik poetry from Jafar Rudaki to Jafar Termizi) Tashkent: "Yangi nashr", 2016)
Мусулмонқулов Р. Назарияи ҷинсҳо ва жанрҳои адабӣ. – Душанбе: Маориф, 1987 (Musulmonkulov R. Theory of genres and literary genres. - Dushanbe: Education, 1987)
Мусулмониён Р. Фурўғи шеъри ҷонпарвар. – Душанбе: 1984.( Musulmoniyon R. A poem of soulful poetry. - Dushanbe: 1984.)
С.Давронов. Омўзиши вазни шеъри тоҷикӣ, саҳ. 125.( S. Davronov. Studying the weight of Tajik poetry, p. 125.)