SO‘NGAK MOZOR-QO‘RG‘ONINING DAVRLASHTIRILISHI HAQIDA

##plugins.themes.bootstrap3.article.main##

Raxmonali Murodaliyev

Annotatsiya

Ushbu maqolada Toshkent viloyati hududida joylashgan ko‘chmanchi chorvadorlarga taalluqli So‘ngak mozor-qo‘rg‘onida o‘tkazilgan arxeologik tadqiqotlar va uni davrlashtirilishi masalalari bayon qilingan. Ushbu arxeologik yodgorlik Qovunchi madaniyatining III bosqichiga to‘g‘ri keladi. Ta’kidlash kerakki, bu paytda Chotqol daryosi havzasi orqali Talas vodiysi va Yettisuv hududlari bilan madaniy aloqalar shakllanib, u joylardan vohaning shimoli-sharqiy qismlariga yangi etnik guruhlar ham kirib kelgan. Natijada Chorvoq hududida VI-VIII asrlardan qo‘nar-ko‘char jamoalarning o‘troqlashuv jarayoni tezlashgan. Keyingi paytlarda, mutaxassis arxeologlar tomonidan yetarlicha o‘rganilmagan Chorvoq hududini muallif tomonidan arxeologik jihatdan qayta o‘rganish ayrim yangi fikr-mulohazalarni ilgari surilishiga sabab bo‘lgan.

##plugins.themes.bootstrap3.article.details##

Bo‘lim
Tarix
muallifning biografiyasi

Raxmonali Murodaliyev, O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi

Ushbu maqolada Toshkent viloyati hududida joylashgan ko‘chmanchi chorvadorlarga taalluqli So‘ngak mozor-qo‘rg‘onida o‘tkazilgan arxeologik tadqiqotlar va uni davrlashtirilishi masalalari bayon qilingan. Ushbu arxeologik yodgorlik Qovunchi madaniyatining III bosqichiga to‘g‘ri keladi. Ta’kidlash kerakki, bu paytda Chotqol daryosi havzasi orqali Talas vodiysi va Yettisuv hududlari bilan madaniy aloqalar shakllanib, u joylardan vohaning shimoli-sharqiy qismlariga yangi etnik guruhlar ham kirib kelgan. Natijada Chorvoq hududida VI-VIII asrlardan qo‘nar-ko‘char jamoalarning o‘troqlashuv jarayoni tezlashgan. Keyingi paytlarda, mutaxassis arxeologlar tomonidan yetarlicha o‘rganilmagan Chorvoq hududini muallif tomonidan arxeologik jihatdan qayta o‘rganish ayrim yangi fikr-mulohazalarni ilgari surilishiga sabab bo‘lgan.

Foydalaniladigan adabiyotlar

Kitoblar

Abramova M.P. Podkumskiy mogilnik. – Moskva. 1987. – S. 119.

(Abramova M.P. Podkumsky burial ground. Moscow. 1987. P. 119)

Buryakov Yu. F. Genezis i etapi razvitiya gorodskoy kulturi Tashkentskogo oazisa. – Tashkent. 1982. – S. 100.

(Buryakov Yu. F. Genesis and stages of development of the urban culture of the Tashkent oasis. Tashkent. 1982. P. 100)

Grigor’ev G. V. Kaunchi-Tepa (Raskopki 1935 g.). – Tashkent. 1940.

(Grigoriev G.V. Kaunchi-Tepa (Excavations in 1935). Tashkent. 1940).

Gryaznov M.P. Istoriya drevnix plemen Verxney Obi po raskopkam bliz s. Bolshaya rechka / MIA, 1956. № 48, tabl. XLI, 12.

(Gryaznov M.P. The history of the ancient tribes of the Upper Ob according to excavations near the village “Bolshaya rechka” // MIA, 1956. No. 48, tab. XLI, 12).

Levina L. M. Keramika nijney i sredney techenii Sыrdari v 1 tis. n.e. – Moskva. 1971.

(Levina L. M. Ceramics of the lower and middle reaches of the Syrdari in 1000 AD. Moscow, 1971)

Litvinskiy B.A. Orudiya truda i utvar iz mogilnikov Zapadnoy Fergani. – Moskva. 1978.

(Litvinsky B. A. Tools and utensils from the burials of Western Fergana. Moscow, 1978)

Rudenko S.I. Sibirskaya kolleksiya Petra I. SAI, DZ-9. – Moskva, – Leningrad. 1962. – S. 22-23,36, tabl. II. 1, 3.

(Rudenko S.I. Siberian collection Petr I. SAI, DZ-9. Moscow, Leningrad. 1962. P. 22-23,36, tab. II. 1, 3.)

Sibirskiye drevnosti / Arxeologiya SSSR. – Moskva, 1988. Tom 18. – S. 42, 128-129. Ris. 23.15 (Siberian antiquities. Archeology of the USSR. Moscow, 1988. Volume 18, P. 42, 128-129. Pic. 23.15)

Smirnov A.P. Ocherki drevney i srednevekovoy istorii narodov Srednego Povoljya i Prikamya / MIA, № 28, 1952, – S. 80, tabl. XVII. 11.

(Smirnov A.P. Essays on the ancient and medieval history of the peoples of the Middle Volga and Kama. MIA, No. 28, 1952, - S. 80, tab. XVII. 11).

Jurnallar

Agzamxodjayev T. Tuyabuguzskiye nausi // IMKU, Vip. 3, – Tashkent. 1962. – S. 75 (Agzamkhodzhaev T. Naus’s of Tuyabuguz // HMCU, Issue 3, Tashkent. 1962)

Kojomberdieva E. I. Ob oriyentirovke pogrebalnыx soorujeniy kenkolskoy kulturi // Vestnik Moskovskogo universiteta, Ser. 8. Istoriya, № 1. – Moskva. 1995.

(Kozhomberdieva E.I. On the orientation of the burial structures of the Kenkol culture // Bulletin of Moscow University, Ser. 8. History, No 1. Moscow, 1995)

Smagulov YE. Katakombniy mogilnik Choon-Kapka I v doline r. Talas // IMKU, № 34. – Tashkent. 2004.

(Smagulov E. Choon-Kapka I catacomb burial place in the valley of the river Talas // HMCU, No 34. Tashkent. 2004)

Ikki va undan ortiq mualliflar

Gorbunova N.G., Gamburg B.Z. Ak-Tamskiy mogilnik // KSIIMK. 1957. Vip. 69. – S. 78-90 (Gorbunova N.G., Hamburg V.Z. Ak-Tam burial ground // KSIIMK, 1957. Issue 69. Pp. 78-90).

Murodaliyev R., Mirsoatova S. So‘ngak mozor-qo‘rg‘oni topilmasi va uzangining tarixdagi ahamiyati // O‘tmishga nazar, 4-jild. № 9. 2021. – B. 34-43.

(Murodaliyev R., Mirsoatova S. The find from Sungak burials and significance of the stirrups in history // Look to the past, vol. № 9. 2021. Pp. 34-43)

Maksud F., Muradaliyev R. Göktürkler ve üzenginin yayilmasi üzerine // Genel Türk tarihi araştirmalari dergisi. Cilt/Volume 2, Sayı/Issue 4, Temmuz /July 2020, – SS. 287-302.

(Maksudov F., Muradaliyev R. On the Kükturks and the spread of the stirrup // Journal of General Turkish History Studies. Volume 2, Issue 4, July 2020. Pp. 287-302)

Ilmiy anjuman to‘plamlari

Murodaliyev R. Suyakdan ishlangan bir buyum xususida // O‘rta Osiyo tarixi va arxeologiyasi (Tarix, arxeologiya, turizm, etnografiya va ijtimoiy sohalarga oid ilmiy, ilmiy-ommabop maqolalar to‘plami), Tom 1. – Termiz. 2022. – B. 108-111.

(Murodaliyev R. On a piece of bone // History and archeology of Central Asia (Collection of scientific, popular scientific articles on history, archeology, tourism, ethnography and social spheres), Volume 1. Termez, 2022. Pp. 108-111)

Murodaliyev R.H. O‘rta Osiyoning antik davr katakomba qabrlarining o‘rganilishi // O‘zbekiston arxeologiyasining dolzarb masalalari (Professor M.D. Djuraqulovning arxeologiya maktabi) mavzusidagi konferensiya materiallari. – Samarqand. 2022. – B. 114-119.

(Murodaliyev R.H. Study of ancient catacomb tombs in Central Asia // Proceedings of the conference on current issues of archeology of Uzbekistan (School of Archeology of Professor MD Djurakulov). Samarkand. 2022. Pp. 114-119).